Ekspertyzy ekonomiczne
Data publikacji:
11 września 2025
Raport specjalny: Outgoing FDI (oFDI) na świecie oraz wsparcie dla oFDI udostępniane przez zagraniczne odpowiedniki PFR


Prezentujemy kompleksową analizę: Outgoing FDI (oFDI) na świecie oraz wsparcie dla oFDI udostępniane przez zagraniczne odpowiedniki PFR. Serdecznie zachęcamy do zapoznania się z pełną wersją raportu.
Podsumowanie:
- oFDI na świecie rosło od lat 80. XX wieku, ale w ostatniej dekadzie jego wzrost się zatrzymał.
- Stan globalnego oFDI wzrósł z około 5% PKB na początku lat 80. do około 40–45% dekadę temu. Od tego czasu pozostaje stabilny na poziomie 40–45% PKB.
- Gospodarki rozwinięte są właścicielami większości oFDI na świecie. Ale od trzech dekad spada koncentracja pochodzenia globalnego stanu oFDI. W 1990 r. trzy państwa z najwyższym stanem oFDI odpowiadały za 56% globalnego oFDI, w 2024 za 37%.
- Polskie oFDI zaczęło rosnąć po wstąpieniu do UE i nie odbiega istotnie od oFDI państw na podobnym etapie rozwoju.
- Przed wstąpieniem do UE stan polskiego oFDI wynosił poniżej 1% PKB. Od dekady utrzymuje się na poziomie około 4–5% PKB.
- Wśród państw regionu Czechy i Węgry mają istotnie wyższe oFDI (około 20% PKB). Biedniejsze Polska i Rumunia mają podobnie niższe oFDI.
- Polityki wspierania oFDI prowadzone są głównie przez państwa rozwinięte. Od dekady coraz więcej ograniczeń dla oFDI.
- Mechanizmy publicznego wsparcia oFDI występują przede wszystkim w państwach rozwiniętych: 79% państw rozwiniętych stosuje mechanizmy publicznego wsparcia oFDI, ale już tylko 11% państw w Afryce.
- W ostatnich latach rośnie liczba państw wprowadzających ograniczenia dla oFDI. W pierwszej dekadzie XXI wieku tylko 1/5 regulacji dotyczących oFDI w państwach rozwiniętych ograniczała oFDI. W ostatnich 15 latach już połowa regulacji dotyczących oFDI stanowiła ograniczenia.
- oFDI zawiera w sobie różnorodne zjawiska z różnymi konsekwencjami dla dobrostanu społecznego.
- Literatura przedmiotu sugeruje, że 20-40% FDI może być transakcją finansową, w której nie ma faktycznej inwestycji w środki produkcji. Ponad ćwierć stanu polskiego oFDI ulokowane jest w rajach podatkowych.
- Odczyty przepływów i stanów oFDI nie poddają się jednowymiarowej analizie typu: więcej to jest lepiej, mniej gorzej. Przykładowo oFDI może przedstawiać:
- Przenoszenie nieopłacalnej produkcji do krajów o tańszej sile roboczej,
- Przejęcie zagranicznego konkurent w celu wyeliminowania konkurencji,
- Inwestycje w zagraniczną produkcję pozwalające krajowej firmie zwiększyć skalę wykorzystywania posiadanych przewag rynkowych.