Przejdź do treści
Aktualności Data publikacji: 17 czerwca 2025

PFR na „Perłach Samorządu 2025”: wyzwania transformacji energetycznej i modele finansowania

PFR na „Perłach Samorządu 2025”: wyzwania transformacji energetycznej i modele finansowania

Podczas tegorocznej konferencji „Perły Samorządu 2025”, nie zabrakło głosu Polskiego Funduszu Rozwoju. Marcin Borek, dyrektor Departamentu Inwestycji Samorządowych PFR, uczestniczył w dwóch panelach - przyszłości funduszy spójności oraz transformacji energetycznej gmin poprzez modernizację ciepłownictwa. Oba tematy – choć pozornie odległe – łączy wspólny mianownik: rola samorządów w zarządzaniu zmianą oraz w dostępie do środków na inwestycje.

Fundusze spójności – nadchodzi reforma?

W panelu pt. „Fundusze spójności – reforma, której nikt nie chce?” uczestnicy dyskutowali o planowanych zmianach w mechanizmach finansowania polityki spójności UE. Zdaniem Marcina Borka, kluczowe jest dziś „budowanie projektów rozwojowych niezależnie od tego, czy akurat mamy na nie środki dotacyjne”. Jak podkreślił:


Trzeba się nauczyć funkcjonować w systemie pożyczkowym, gdzie środków bezzwrotnych będzie mniej niż dotychczas. Konstruując nowe konieczne dla samorządów projekty, należy zadbać, aby korzyści z nich wynikające pozwalały na spłatę pożyczek”.

Marcin Borek zwrócił również uwagę na konieczność powiązania inwestycji w samorządach z budowaniem łańcucha wartości po stronie wytwórczej, czemu powinny pomóc trwałe i stabilne systemy wsparcia dla zielonych inwestycji.

Jeśli mamy dziś okna transferowe środków dotacyjnych trwające rok czy dwa lata, nikt nie zainwestuje w Polsce w projekt rozwoju i produkcji urządzeń koniecznych do budowy projektów transformacji ciepłowniczej i energetycznej. Potrzebujemy trwałych mechanizmów finansowania takich projektów, pozwalających na budowę lokalnych łańcuchów wartości. Transformacja ciepłownicza i energetyczna jest zbyt dużym i długotrwałym procesem, aby nie zbudować takiej wartości dodanej dla kraju.

Ciepłownictwo: wielkie wyzwanie transformacji

W panelu poświęconym nowoczesnemu ciepłownictwu jako fundamentowi transformacji energetycznej, Marcin Borek zwrócił uwagę na strukturalne problemy tego sektora –dominację węgla, niską rentowność przedsiębiorstw ciepłowniczych, niwelowanie bodźców proinwestycyjnych przez mechanizmy osłonowe, i w efekcie relatywnie słabą zdolność sektora do budowy i finansowania projektów transformacyjnych. Wskazał również na rolę PFR w finansowaniu projektów transformacyjnych: 

„Nie jesteśmy konkurencją dla banków, jesteśmy po to, by banki uzupełniać, zapewniając dłuższe finansowanie kapitałowe lub quasi-kapitałowe w strukturze finansowania projektów transformacji ciepłowniczej i energetycznej

Przypomniał też o roli wsparcia eksperckiego i należytego przygotowania projektu:

Kiedy samorząd przychodzi do nas z projektem ciepłowniczym, pragniemy zrozumieć wizję i plan całkowitej transformacji firmy, a nie tylko wybranego elementu docelowego nowego systemu ciepłowniczego, który przedsiębiorstwo pragnie zrealizować. W przygotowaniu takich planów samorządy mogą skorzystać z doradców udostępnianych w ramach programu Elena, np. w Krajowej Agencji Poszanowania Energii.

Samorządy potrzebują wsparcia, nie tylko finansowego

W trakcie dyskusji wielokrotnie podkreślano, że samorządy – zwłaszcza te mniejsze – potrzebują nie tylko funduszy, ale także wiedzy, szkoleń i narzędzi do skutecznego przygotowania projektów transformacyjnych.

Na przykładzie projektu zrealizowanego w Olsztynie Marcin Borek pokazał, że nowoczesne inwestycje mogą jednocześnie rozwiązywać kilka problemów:

Inwestycja w spółkę Dobra Energia, czyli instalację termicznego przekształcania odpadów w Olsztynie, nie tylko pokrywa 35% zapotrzebowania miasta na ciepło, ale i rozwiązuje problem odpadów w całym województwie. To są projekty jutra – kompleksowe, wielofunkcyjne, odpowiadające na lokalne potrzeby i wyzwania klimatyczne jednocześnie. Jak pokazuje przykład Olsztyna, zrównoważona transformacja nie musi oznaczać kompromisów, lecz może tworzyć realną wartość dla mieszkańców, środowiska i lokalnej gospodarki. Samorządy, które już dziś sięgają po takie rozwiązania, nie tylko budują swoją odporność, ale stają się liderami nowoczesnego rozwoju.

Zachęcamy jednocześnie do zapoznania się z ofertą PFR dla samorządów i do kontaktów z naszymi ekspertami. 

Galeria