Jak wraz ze stażem zmieniają się wyzwania biznesowe firm

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w lutym 2023 w Polsce zarejestrowanych było 4,3 mln aktywnych działalności gospodarczych oraz ponad 600 tys. spółek. W przeważającej większości były to mikro, małe lub średnie przedsiębiorstwa. Jak wynika z raportu Polityka Insight „Małe i średnie firmy w Polsce – bariery i rozwój”, liczba MŚP w przeliczeniu na mieszkańca jest wciąż najmniejsza w Unii Europejskiej. Eksperci są zdania, że polski sektor MŚP ma potencjał rozwojowy. Co więc spowalnia rozwój rodzimych firm? Jakie trudności spotykają na początku drogi? Czy wymiar i rodzaj problemów zmienia się wraz z wiekiem firmy?

Z jakimi barierami mierzą się polscy przedsiębiorcy?

W raporcie MAISON & PARTNERS „Bariery prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce” zbadano ogólne problemy polskich przedsiębiorców. Jako główne przeszkody w prowadzeniu firmy w Polsce wskazali oni wysokie podatki, koszty pracy oraz nadmiar obowiązków biurokratycznych. Badani wspomnieli także o trudnościach ze zrozumieniem i implementacją prawa gospodarczego. Co ciekawe, spora część odpowiedzi dotyczyła sfery administracyjnej, m.in. samowolnych decyzji urzędników, kontroli urzędu skarbowego i innych. Wśród wymienionych problemów pojawiły się także bariery inwestycyjne. Jak wynika z badania, bariery te najczęściej dotykają firm z sektora MŚP.

Jako przeszkody w rozpoczęciu działalności badani wskazywali brak środków finansowych, niechęć do wzięcia odpowiedzialności za ewentualne niepowodzenia oraz brak pomysłu na działalność gospodarczą. Problemem jest także deficyt wiedzy na temat rynku i prowadzenia firmy. Jako zachętę do założenia własnej działalności najwięcej badanych uznało bezzwrotną pomoc finansową od państwa, wydłużony okres preferencyjnych składek ZUS, a także pomoc merytoryczną podczas całego okresu prowadzenia firmy. Według „Raportu z badania przedsiębiorczości” Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) i Global Entrepreneurship Monitor, w 2022 r. głównym czynnikiem założenia działalności gospodarczej było pragnienie zapewnienia sobie utrzymania z uwagi na brak ofert pracy na rynku (73%) oraz chęć wzbogacenia się (48%).

Polacy coraz rzadziej chcą prowadzić własną firmę

Co ciekawe, z tego samego raportu wynika, że w 2022 roku aż 79% Polaków uważało, że założenie firmy jest proste (w 2019 r. odsetek ten wynosił 90%). Jedynie 48% było zdania, że posiada odpowiednią wiedzę i umiejętności, aby to zrobić. Być może przed podjęciem pierwszych kroków powstrzymała ich obawa przed nieosiągnięciem sukcesu – 53% badanych wskazało ten powód jako przyczynę niezałożenia własnej działalności gospodarczej. Widać to także w poziomie aktywności przedsiębiorczej Polaków. W 2022 r. udział osób niezaangażowanych w prowadzenie działalności gospodarczej, które odpowiedziały twierdząco na pytanie o to, czy planują w ciągu najbliższych trzech lat założyć firmę, wyniósł jedynie 2,5%. Według ekspertów, spadek intencji przedsiębiorczych w Polsce może także być skutkiem bardzo dobrej kondycji polskiego rynku pracy.

Z informacji podanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Ministerstwo Rodziny wynika, że wśród 392,5 tys. samozatrudnionych, aż 280 tys. to emeryci. Oznacza to, że razem z zakończeniem pracy przez samozatrudnionego, prawdopodobnie większość takich firm zniknie. Będzie to skutkiem m.in. problemów z wejściem na rynek, dlatego większość młodych ludzi woli pracować na etatach. Widać to także w strukturze wiekowej polskich firm. Ze wspomnianego „Raportu z badania przedsiębiorczości” wynika, że w 2022 r. przeważały firmy dojrzałe, było ich 6-krotnie więcej niż firm młodych. To trend zupełnie odwrotny do europejskiego. Osoby prowadzące młode firmy stanowiły średnio 9% dorosłej populacji Europy, a prowadzące dojrzałe firmy – 6,9%. W Polsce natomiast 1,6% Polaków w wieku 18–64 lat prowadziło młode firmy, a 9,8% – dojrzałe firmy (obecne na rynku ponad 3,5 roku). Być może jest to wynikiem braku poprawy uwarunkowań rozwoju przedsiębiorczości w porównaniu do roku 2021 i 2020. Z badań wynika, że natychmiastowej poprawy wymaga edukacja przedsiębiorczości na każdym etapie, a także polityka wspierania przedsiębiorczości, polityka związana z biurokracją i podatkami oraz obszar związany z B+R i transferem wiedzy. W opinii ekspertów, cały czas niezbędne jest podejmowanie działań wspierających tworzenie i rozwój firm w Polsce.

Różny wiek firmy, różne problemy

Według danych Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG), w 2022 r. wpłynęło blisko 200 tys. wniosków o likwidację działalności – o 10% więcej niż w roku 2021. Aż 25% firm zamknęło się w ciągu pierwszego roku istnienia. Przyczyny można upatrywać w problemach, z jakimi zmagają się młode firmy. Według badania ING Banku Śląskiego „Wyzwania prowadzenia firmy”, 63% początkujących przedsiębiorców obawia się głównie formalności związanych z założeniem i prowadzeniem działalności gospodarczej – księgowość, podatki i finanse. Problemem jest dla nich również sprawienie, aby klienci powracali (61%). Trudności sprawia im także pozyskiwanie nowych klientów (60%), dopasowanie produktów i usług do potrzeb klientów (57%) oraz zdobycie rekomendacji klientów (54%). Problemy te zmieniają się wraz z wiekiem firmy. Dla doświadczonych przedsiębiorców najtrudniejsze jest zdobywanie nowych klientów (53%), kwestie formalne (51%), sprawienie, aby klienci wracali (43%), utrzymanie odpowiedniej jakości produktów i usług (43%), poznanie i rozumienie potrzeb klientów (40%).

Z raportu „Od startupu do MŚP. Etapy rozwoju firm w Polsce. Pod lupą” Europejskiego Funduszu Leasingowego wynika, że największą trudnością dla młodej firmy jest pozyskanie finansowania – wskazało tak aż 90% badanych. 52% uznało, że problemy sprawia im dobór odpowiednich partnerów biznesowych, przeinwestowanie, a także deficyt wykwalifikowanych pracowników. Warto więc zadbać o stałe podnoszenie kompetencji i kwalifikacji pracowniczych. 

Już 25 marca br. nadarzy się okazja, ponieważ wtedy ruszą pierwsze rekrutacje do Akademii HR w ramach Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 (FERS). Oferta skierowana jest do mikro (bez osób samozatrudnionych), małych i średnich przedsiębiorców, którzy chcą dostosować firmę w obszarze HR do zmian demograficznych oraz tych zachodzących na rynku pracy. W naborze mogą wziąć udział przedsiębiorcy planujący przeszkolić osoby odpowiedzialne za politykę personalną firmy, w tym właścicieli, kadrę HR, kadrę menadżerską, pracowników, wobec których właściciele mają plany związane z awansem na stanowisko kierownicze. Usługi rozwojowe (szkolenia i doradztwo) wykonają operatorzy wybrani w ramach Bazy Usług Rozwojowych. Usługi te muszą odpowiadać na potrzeby wynikające z autodiagnozy oraz mieścić się w Opisie kompetencji kadr w obszarze HR. Kwota, jaką może otrzymać przedsiębiorca na dofinansowanie usług rozwojowych, jest uzależniona od założeń przyjętych przez danego Operatora. Wsparcie wyniesie do 80% projektu, pozostałe 20% muszą zapewnić przedsiębiorstwa uczestniczące w projekcie.