Jak utrzymać ponadprzeciętny rozwój polskiej gospodarki?

Im Polska jest gospodarczo bliżej Zachodu, tym większa jest potrzeba odkrywania unikalnych polityk dostosowanych do naszych ograniczeń i możliwości. Jak wypracować model rozwoju, który zamieni trwający trzy dekady epizod rozwoju w wielodekadowe dogonienie najbogatszych?

Trzy pierwsze dekady rynku i demokracji w Polsce są sukcesem. Gonimy najbogatszych. Polskie PKB na głowę z poziomu poniżej 10% niemieckiego PKB na głowę w 1989 roku wzrosło do ponad 30% w 2018 roku. Jednak te ostatnie trzy dekady to zaledwie epizod ponadprzeciętnego wzrostu – epizod, jakich w gospodarczej historii ostatniego wieku są dziesiątki. Dogonienie bogatych gospodarek przez średniozamożne państwo (jak Polska) wymaga tuzina dekad ponadprzeciętnego wzrostu. Jak tego dokonać?

Z najnowszego raportu Pawła Dobrowolskiego, głównego ekonomisty w Polskim Funduszu Rozwoju, pt. „Diagnozowanie barier rozwoju. Jak wypracować model rozwoju, który zamieni trwający trzy dekady epizod rozwoju w wielodekadowe dogonienie najbogatszych?” wynika, że szybki rozwój Polski nie jest wyjątkowy, bo odbywał się w nadzwyczajnie sprzyjających warunkach. Od początku lat 90., po raz pierwszy w historii, państwa biedniejsze rosną szybciej niż bogatsze. W naszym regionie każde państwo, które przeprowadziło reformy rynkowe, utrzymało dyscyplinę finansów publicznych, otworzyło się na handel ze światem, sprywatyzowało i zrestrukturyzowało niewydajny sektor państwowy, odnotowało ponadprzeciętny rozwój gospodarczy. O ile samo uruchomienie epizodu ponadprzeciętnego wzrostu jest łatwe, to jego utrzymanie jest trudne i wymaga wnikliwej analizy.

Proces przechodzenia od uruchomienia ponadprzeciętnego rozwoju do jego wielodekadowego podtrzymania jest wciąż słabo zrozumiany i słabo opisany. Nieliczne państwa, którym udało się dołączyć do najbogatszych gospodarek, mogą być co najwyżej luźną inspiracją. Jednostkowe udane doświadczenia z wielodekadowego gonienia lidera gospodarczego dotyczą innych uwarunkowań i odbywały się w innych epokach, więc trudno jest tam szukać gotowych rozwiązań dla Polski.

Potrzebne jest wypracowanie sposobów podtrzymania naszego ponadprzeciętnego rozwoju gospodarczego dostosowane do polskich możliwości i ograniczeń. Teoria ekonomii będzie tu jednak wątłą wskazówką. Ekonomia dobrze opisuje zarówno w teorii, jak i empirii, jak rozwijają się państwa bogate oraz jak nie rozwijają się państwa biedne. Natomiast wyjątkowo słabo radzi sobie z odpowiedzią na pytanie, jak państwo średniozamożne może dogonić państwa bogate.

Zdaniem Pawła Dobrowolskiego podpowiedzią w formułowaniu polityk rozwojowych może być diagnostyka barier rozwoju – to nowa metoda ekonomii rozwoju, zaproponowana półtorej dekady temu. Diagnostyka rozwoju nie jest kolejną teorią - jest metodą wyboru pomiędzy istniejącymi teoretycznymi opisami procesu rozwoju oraz wyboru najbardziej istotnych precedensów empirycznych.

Podstawowym założeniem metodycznym diagnostyki barier rozwoju jest identyfikowanie barier najbardziej ograniczających rozwój i usuwanie bądź zmniejszanie ich. Oznacza to dowartościowanie analizy faktów kosztem teorii oraz dowartościowanie wnioskowania opartego na niepełnych danych i korelacji kosztem zaawansowanych metod statystycznych szacujących związki przyczynowo-skutkowe. Jest to nowy, fascynujący i wielce obiecujący etap rozwoju wiedzy ekonomicznej. Jego istotą jest wyraźniejsze niż uprzednio rozdzielenie ekonomii stosowanej od ekonomii opisowej i normatywnej. Uzasadnione jest zastosowanie tego wynalazku metodologicznego do analizy barier ograniczających rozwój Polski.

Zapraszamy do zapoznania się z pełną treścią raportu „Diagnozowanie barier rozwoju. Jak wypracować model rozwoju, który zamieni trwający trzy dekady epizod rozwoju w wielodekadowe dogonienie najbogatszych?”